2. Olievervuiling
Bewaking van maritieme olievlekken vanuit de lucht
Bron: Federaal Ministerie van Transport, Duitsland.
Veel kuststaten over de hele wereld gebruiken maritieme bewakingsvliegtuigen om hun kustgebieden te monitoren. Naast andere officiële taken, is het hun taak illegale en accidentele olievervuiling van de kustwateren te voorkomen. In de Noordzee bijvoorbeeld werd tussen 1980 en 1990 jaarlijks zo'n 50.000 ton olie geloosd. In die tijd meldden kranten bijna dagelijks een olielozing die zeevogels doodde en de stranden vervuilde. Sindsdien is de hoeveelheid olievervuiling op zee met meer dan 50% afgenomen. Deze gunstige trend is te danken aan het inzetten van vliegtuigen die uitgerust zijn met instrumenten om olie op zee te detecteren en te kwantificeren.
De prestaties van olievlekinstrumenten zijn veelzijdig. Aan boord van vliegtuigen kunnen ze vlekken detecteren van meer dan 20 km afstand. Zodra een vlek gedetecteerd is, wordt het type en de hoeveelheid stoffen op het zeeoppervlak geanalyseerd van gewoonlijk zo%n 300 m boven het zeeoppervlak. Dit is de uitdaging van teledetectie!
Detectie van vlekken van 20 km afstand gebeurt met radar, welke een unieke langeafstandssensor is. De analyse van het zeeoppervlak van dichtbij wordt gedaan door over de vlekken heen te vliegen met verschillende neerwaarts kijkende instrumenten die gebruik maken van het nabij-ultraviolette (UV), zichtbare (VIS), infrarode (IR) en microgolf (MW) spectraal bereik. Voorbeelden van deze nabij-bereiksensoren zijn de multispectrale scanner voor het UV, VIS en/of IR, de microgolfradiometer en de laserfluorosensor.
Actieve en passieve werking is een andere kenmerkende eigenschap van teledetectieinstrumenten. Passieve sensoren detecteren signalen die op natuurlijke wijze beschikbaar zijn, b.v. weerkaatst zonlicht of thermische straling afgegeven door een doelwit. Voorbeelden zijn de multispectrale scanner en de microgolfradiometer. Actieve sensoren voorzien in hun eigen stralingsbron voor de verlichting van het doelwit en de signaaldetectie. Voorbeelden zijn de radar en de laserfluorosensor. Fotocamera's en videocamera's, die ook gebruikt worden om gegevens van de locatie op de grond bij te houden, kunnen ofwel passief ofwel actief zijn afhankelijk van of ze daglicht of een lichtstraal gebruiken om het voorwerp te verlichten.
Bron: Dornier Aerospace, Friedrichshafen, Duitsland, met wijzigingen.
Tot het einde van de jaren '80 werd de analyse van de olievlek gedaan met visuele inspectie. Uiteraard kunnen ervaren olievlekdeskundigen een onderscheid maken tussen dikke olielagen en dunne films op het wateroppervlak op basis van hun specifieke kleur. Kwantitatieve informatie over de dikte van de oliefilm en over het type olie kan men echter alleen verkrijgen met teledetectie-instrumenten. Volg onderstaande links om meer te weten te komen over de instrumenten die gebruikt worden bij het monitoren van olievlekken vanuit de lucht:
