4. Het grote mariene ecosysteem van de Benguelastroom (BCLME)

Een uiterst productief kustopwellingssysteem

Zoom Sign
Visvangsten in Namibië 1950-2000
Visvangsten in Namibië 1950-2000.   Bron: M.O'Toole, BCLME.
Visvangsten in Namibië 1950-2000.

Het LME ('Large Marine Ecosystem') van de Benguelastroom is het sterkste kustopwellingssysteem ter wereld. Het is uiterst vruchtbaar en houdt een rijke visgrond in stand met vangsten van rivierkreeften, kabeljauw, heek en schelvis, sprot en ansjovis van meer dan een miljoen ton per jaar.


Sprotten en ansjovissen paaien op de Agulhasbank en hun eieren en larven drijven met de westwaartse stroom terug in het Benguela-systeem.

Zoom Sign
Dolphins chasing sardines
Dolfijnen die zich voeden met sprotten die opeengepakt zitten in een zogenaamde "aasbal". Bron: University of Cape Town.
Dolfijnen die zich voeden met sprotten.

Deze kleine visjes zijn een rijke voedselbron voor grotere vissoorten, mariene zoogdieren en vogels. Sprot en ansjovis zijn commercieel belangrijk maar zijn in recente jaren verminderd.

Overbevissing, habitatwijziging door kustontwikkeling en een hoog vervuilingsrisico, dat te maken heeft met de voortdurende ontginning van de zeebedding en offshore olieproductie zijn allemaal potentiële bedreigingen voor het ecosysteem, tenzij ze zorgvuldig onder controle worden gehouden.

Internationale samenwerking

Zoom Sign
Vissersboten in Houtbaai bij Kaapstad
Vissersboten in Houtbaai bij Kaapstad.
Vissersboten in Houtbaai bij Kaapstad.

Het ecosysteem van de Benguelastroom strekt zich uit vanaf de punt van zuidelijk Afrika tot aan het front met de Guineestroom ter hoogte van Noord-Angola.

Om de uitdagingen aan te gaan van duurzaam beheer van het Benguelasysteem, hebben Zuid-Afrika, Namibië en Angola zich verenigd in de "Benguela Commission" om milieuvraagstukken aan te pakken die de nationale grenzen overschrijden. Zie Links.

Zoom Sign
Naar diamanten baggeren voor de kust van Namibië
Naar diamanten baggeren voor de kust van Namibië. Bron: Bonaparte Diamond Mines.
Naar diamanten baggeren.

Grensoverschrijdende kwesties zijn onder andere de migratie van waardevolle visbestanden over nationale grenzen heen, de invoering van invasieve vreemde soorten via het ballastwater van schepen die door de regio varen, en vervuilende stoffen of schadelijke algenbloei die met de winden en stromen mee kunnen drijven van de wateren van het ene land in dat van een ander.

De landen werken samen om:

  • visserijvoorschriften te ontwikkelen op basis van gedegen kennis van het ecosysteem,
  • een levensvatbaar zeeteeltbeleid te ontwikkelen,
  • de socio-economische gevolgen te analyseren van verschillende oogstmethodes,
  • conflicten op te lossen tussen viskwekerijen en diamant-, goud-, olie- en gasproductie aan de kust en offshore.
Zoom Sign
Kaart van zeespiegeltemperatuur van zuidelijk Afrika op 3 februari 2008
Kaart van zeespiegeltemperatuur van zuidelijk Afrika op 3 februari 2008 (zomer op het zuidelijk halfrond) met de warme Agulhasstroom en de koude Benguelastroom. Gemaakt met Bilko software uit SST-gegevens van Ostia en NOAA-NGDC Coastline Extractor.
Sea surface temperature 3 Feb.2008

Schadelijke algenbloei en zwaveluitbarstingen

Zoom Sign
Rivierkreeften die de zee ontvluchten tijdens een incident van lage zuurstof
Rivierkreeften die de zee ontvluchten tijdens een incident van lage zuurstof. Bron: Universiteit van Kaapstad.
Rivierkreeften die de zee ontvluchten tijdens een incident van lage zuurstof.

De hoge fytoplanktonproductiviteit in het opwellende, voedselrijk water vormt de basis voor het overvloedige leven in de Benguela. Maar de gunstige omstandigheden kunnen ook leiden tot schadelijke algenbloei. De algenbloei komt op natuurlijke wijze voor als gevolg van het hoge gehalte aan voedingsstoffen in het opwellende water, maar vervuiling uit riolen en run-off van het land verhogen het risico.

Zoom Sign
Zwaveluitbarstingen voor de kust van Namibië
Zwaveluitbarstingen voor de kust van Namibië. Bron: NASA
Zwaveluitbarstingen voor de kust van Namibië.

Wanneer een dikke algenbloei boven drijft, sterft en zakt het fytoplankton. Bij het ontbinden verbruiken ze alle zuurstof in het water. Op de bodem levende dieren stikken als ze niet kunnen vluchten.

Het gebrek aan zuurstof in sedimenten onder de sterkste opwellingsgebieden wil zeggen dat ontbinding vaak waterstofsulfide aanmaakt (wat giftig is en naar rotte eieren ruikt) en de sedimenten zwart kleurt.

Soms ontsnappen de zwavelhoudende gassen uit het sediment en stijgen naar het zeeoppervlak in enorme uitbarstingen die vanuit de ruimte te zien zijn (links). Deze giftige uitbarstingen kunnen miljarden vissen doden. Zie Links.

Bezorgdheid over de mondiale opwarming

Zowel de schadelijke algenbloei als de zwaveluitbarstingen kunnen toenemen met de mondiale opwarming. Men is ook bezorgd dat de mondiale opwarming het evenwicht kan verstoren tussen opwellings-, beschutte gebieden en het mengen van warme en koude stromen, wat voor ansjovissen en sprotten zo gunstig is.

Periodiek veroorzaken incidenten zoals El Niño reeds een verstoring in de migratie van vissen, vogels en zoogdieren, en verminderen ernstig het herstel van de visgronden. Deze "Benguela Niños" kunnen vaker optreden