Wanneer diepe wateren opwellen

Wat is opwellen?

Opwellen is een oceanografisch fenomeen dat te maken heeft met windgedreven verplaatsing van water over het oceaanoppervlak. Het diep water, dat dichter, koeler en gewoonlijk rijk aan voedingsstoffen is, vervangt het warmere, gewoonlijk voedingsstoffenarme oppervlaktewater.

Het opwellen genereert zeer vruchtbare oceaankusten, maar creëert ook een koele en stabiele kustatmosfeer met zeer weinig regenval.

Wanneer El Niño langskomt

Wanneer dit opwellingsproces afzwakt, zoals bijvoorbeeld voor de Peruviaanse kust gedurende El Niño, wordt het systeem dramatisch verstoord. De fytoplanktonconcentratie en visgronden bezwijken wat de visvangstactiviteiten ernstig verstoort. Anderzijds krijgen de kustwoestijnen eindelijk wat regen.

Klimaatverandering heeft een impact op de intensiteit en geografische positie van opwellingsgebieden, wat op zijn beurt belangrijke gevolgen heeft voor visindustrieën en voor degenen die ervan afhangen.

De oceaan vruchtbaar maken ...

Diepe wateren zijn rijk aan voedingsstoffen zoals nitraat (NO₃) en fosfaat (PO₄) die ontstaan uit de ontbinding van zinkende organische materie van oppervlaktewateren.

Wanneer deze voedingsstoffen naar de oppervlakte gebracht worden door opwellingswateren, worden ze door fytoplanktongebruikt samen met opgeloste koolstofdioxide (CO₂) en lichtenergie van de zon, om via het fotosyntheseproces organische verbindingen te produceren.

Omdat fytoplankton onderaan de oceaanvoedselketen staat, betekent een hoge concentratie aan fytoplankton veel voedsel voor de hele voedselketen. Dit is de reden waarom de meest productieve visgronden ter wereld in deze opwellingsgebieden gevonden kunnen worden.

De grootste opwellingsgebieden langs de wereldkusten zijn rood gemarkeerd. Regio's met opwelling zijn de kusten van Peru, Chili, Arabische Zee, westkust van Zuid-Afrika, oostkust van Nieuw-Zeeland, zuidoostkust van Brazilië en de kust van Californië. Bron: NOAA.

... en het land opdrogen

In de kusten die naast oceaanopwellingen gelegen zijn hebben typische kustwoestijnen de neiging zich te ontwikkelen om enkele van de droogste ecosystemen van de aarde te vormen. Het opwellen van diep, koud oceaanwater, gedreven door de kuststromen van de oceaan, wekken zeer droge condities landinwaarts op. Dit type woestijn kan men aantreffen in de westelijke aan zee grenzende gebieden van het Afrikaanse en Amerikaanse continent