El Niño-Southern Oscillation
El Niño-Southern Oscillation (ENSO) is een wereldwijd gekoppeld fenomeen oceaan-atmosfeer.
El Niño en La Niña zijn tegengestelde fasen van de ENSO-cyclus in de tropische Stille Oceaan.
Normale omstandigheden
Het begint allemaal met een gekoppelde wisselwerking tussen oceaan en atmosfeer waarbij de winden de watertemperatuur bepalen maar de watertemperatuur ook de winden bepaalt.
In een normaal jaar blazen passaatwinden naar het westen en duwen ze warm oppervlaktewater in de richting van Australië en Nieuw-Guinea. Vanwege de kracht van de passaatwinden is in Nieuw-Guinea het zeeniveau ongeveer 0,5 m hoger dan in Peru. Wanneer het warm water in de westelijke Stille Oceaan accumuleert, welt koud water op voor de westkust van Zuid-Amerika. Dit opwellen van koud water, dat rijk is aan voedingsstoffen, bevordert de mariene productiviteit. In de stijgende lucht boven het warmste water treft men regen aan en het oosten van de Stille Oceaan is relatief droog.
Ga dit na in deze animaties !
- Sea level viewer (NASA)
- Ocean surface topography from space (NASA)
- El Niño theme page (NOAA)
El Niño is de warme fase van ENSO en wordt geassocieerd met zwakke passaatwinden, warm water, hoge atmosferische convectie, regen in Peru, droogte in Australië en zwakke opwelling.
La Niña is de koude fase van ENSO en wordt geassocieerd met sterke passaatwinden, koud water, droger–dan-normale atmosferische omstandigheden en sterke opwelling.
El Niño-condities
El Niño werd door Peruviaanse vissers zo genoemd om de warme stroming aan te duiden die hun westelijke kustwateren rond de kersttijd binnendringt. Om een onbekende reden treedt El Niño onregelmatig op met tussenperioden van 2-7 jaar.
De effecten van El Niño verstoren de normale wintercondities doorheen de Stille Oceaan en ze kunnen tot mei of juni aanhouden. Een zware El Niño verandert de wereldwijde weerspatronen en ontwricht visbestanden wereldwijd.
Gedurende El Niño kan warm water door zwakke passaatwinden een groot deel van de tropische Stille Oceaan innemen. Zware regenval verplaatst zich naar het midden van de Stille Oceaan en waardoor droogte ontstaat in Indonesië en Australië. Regenval volgt het warme water naar het oosten en kan in Peru en naburige landen overstromingen veroorzaken. Het botsen van westen- en oostenwinden boven Polynesië resulteert in tropische wervelstormen. Ten slotte neemt het opwellen van koud water langs de kust van Peru af en de toevoer van water dat rijk aan voedingsstoffen is wordt onderbroken, wat de visserijactiviteiten ontwricht.
De zwaarste El Niño van de eeuw deed zich voor in de winter van 1982 en 1983. Er deden zich rampzalige effecten en meteorologische veranderingen voor over de hele wereld. De totale schade werd geraamd op meer dan $ 8 miljard.
En La Niña?
La Niña is in essentie het tegengestelde van El Niño: zij wordt gekenmerkt door een ongewoon lage temperatuur van het zeeoppervlak in de Stille Oceaan ter hoogte van de evenaar. Gedurende La Niña zijn de passaatwinden erg krachtig en bevorderen krachtig opwellen van koud water langs de kust van Peru. In feite kan abnormaal koud water zich naar het westen uitstrekken tot in het midden van de equatoriale Stille Oceaan.
La Niña wordt geassocieerd met lager-dan-gemiddelde regenval langs de kusten van Noord- en Zuid-Amerika.
