1. Licht en leven   (7/8)

Sediment

In tegenstelling tot absorberende stoffen zoals het chlorofyl in algen en CDOM, geven zwevende deeltjes in het water (sediment) een sterk signaal in het satellietbeeld omdat deze deeltjes vooral licht verstrooien.

Rivieren

Merk op dat de pluim met rivierwater bij sterke uitstroom naar rechts wordt afgebogen door de Coriolis kracht. De Coriolis kracht is een schijnbare kracht op bewegende objecten die optreedt als we de beweging zien of ervaren vanaf een ronddraaiend referentie kader.

Nu heb je geleerd dat met satelliet beelden er vier hoofdbestanddelen in de kustwateren kunnen worden gedetecteerd:

• Zuiver Water (H₂O)
• Pigmenten in algen, zoals Chlorofyl
• Kleine deeltjes, zoals sediment (slib)
• Gekleurd opgelost organische stoffen

Om te laten zien dat deze parameters werkelijk kunnen worden afgeleid van satelliet beelden, kan je eens kijken naar deze interpretatie van een MERIS opname.

Merk op dat dit voorbeeld ook een kaart bevat van de lichtverzwakking onder water: de kaart met het kopje Diffuse downward absorption coefficient. Dit is een belangrijke parameter voor de ecologie van de kustwateren, maar ook voor duikers, zwemmers en zichtjagers.

Een belangrijk principe

Als licht door het water gaat, zal het steeds zwakker worden door absorptie en verstrooiing door het water zelf en de stoffen die zich in het water bevinden. Deze verzwakking is niet voor alle golflengten van het licht (blauw, groen, rood) gelijk:

1. rood licht wordt snel geabsorbeerd en zal niet verder doordringen dan ongeveer 5 m in helder water.
2. blauw licht dringt veel dieper door en in helder water kan de zeebodem zelfs genoeg licht reflecteren om te kunnen worden gemeten met een satelliet, zelfs bij een diepte van ongeveer 30 m!

Verzwakking als gevaar

Verzwakking betekent een afname, in dit geval van de hoeveelheid licht. Zowel absorptie en verstrooiing zijn de oorzaak van deze lichtverzwakking in water. Transparantie of helderheid zijn woorden die ook iets zeggen over de lichtverzwakking. Een duiker zal in een kustzee merken dat met grotere diepte het snel donkerder wordt door de grote hoeveelheid algen en/of sediment in het water.

Veiligheid

De hoeveelheid licht onder water bepaalt niet allen wat jij zelf kan zien, maar ook of anderen jou kunnen zien. We hebben al eerder gezien dat naast zuiver water we drie optisch actieve stoffen in het water kunnen aantreffen: pigmenten zoals chlorofyl in fytoplankton absorbeert blauw en rood licht, CDOM absorbeert vooral blauw licht en sediment verstrooit het licht naar alle kanten en heeft weinig eigen kleur.

Wist je dat...Sommige roofdieren (zichtjagers) in het water ook licht nodig hebben om hun prooi te zien?

Vraag: Kan je enkele dieren in zee noemen die hun ogen gebruiken om te jagen?