Verstedelijking - enkele definities

Verstedelijking betekent de toegenomen concentratie mensen in stedelijke in plaats van in landelijke gebieden. De wereldwijde verstedelijking is in de voorbije 50 jaar snel toegenomen. In 2005 bedroeg de stadsbevolking van de wereld 3,17 miljard op een wereldtotaal van 6,45 miljard en als de toename zo snel aanhoudt als voorspeld, zal deze bijna 5 miljard bereiken tegen 2030 op een wereldtotaal van 8,1 miljard (UN-HABITAT 2001).

  • Verstedelijking: De toename in het aandeel van de totale bevolking dat in stadsgebieden woont
  • Stadsgroei: De toename in de verhouding van stadjes en steden
  • Urbanisme: De omvang van de maatschappelijke en gedragskenmerken van het stadsleven t.o.v. de maatschappij als geheel (Pacione 2001).

Sinds 1800 is het percentage van de wereldbevolking dat in stadsgebieden woont van 3% tot meer dan 50% toegenomen. Tot voor kort werd stadsgroei geassocieerd met ontwikkeling, maar in de voorbije twee decennia zijn de grootste steden van de wereld steeds meer in ontwikkelingslanden gelegen (Renwick, Rubenstein 1995).

Verhouding van de stadsbevolking per regio, 1950-2030
Verhouding van de stadsbevolking per regio, 1950-2030.
Bron: UN-HABITAT

 

Verstedelijking is ook een ruimtelijke proces waaronder verandering in landgebruik en landverbruik door bouwinfrastructuur en de groei van volgebouwde gebieden. Milieuvervuiling en -bedreigingen nemen toe (Weidner 2002).

Verstedelijking kan kwantitatief gedefinieerd worden als de expansie, toename en omvang van steden in aantal, oppervlakte en inwoners. De urbanisatieschaal wordt gemeten door het urbanisatietempo, wat wil zeggen de grootte van de stadsbevolking in verhouding tot de totale bevolking.


Op kwalitatief vlak betekent verstedelijking het volgende:

  • Fysionomische verstedelijking: een expansie van stadsvormen en leefvoorzieningen, met een toename van vormen van landgebruik in landelijke gebieden
  • Functionele verstedelijking: een expansie van stadsproductie en distributie, koppeling van landelijke en stadsgebieden via pendelverplaatsingen, uitbreiding van de tertiaire sector door het bouwen van nieuwe sites in landelijke gebieden, ontwikkeling van nieuwe communicatie- en informatienetwerken
  • Sociologische verstedelijking: een assimilatie van de landelijke bevolking naar stadsnormen en waarden, in termen van gezinsstructuur, werkvormen, huishoudmanagement en consumentencultuur (Bauer et al. 2005)
Landelijke en stadsbevolking per regio in 2005 en 2030
Landelijke en stadsbevolking per regio in 2005 en 2030.
Bron: UN-HABITAT

 

Taak: 1. Beschrijf met behulp van de statistieken het verstedelijkingsproces op a. wereld- en b. regionale schaal.