Wat is het verschil tussen woestijn en woestijnvorming?

Wat is een woestijn?

Een woestijn is een landschapsvorm of regio die zeer weinig neerslag krijgt.

Woestijnen kunnen gedefinieerd worden als gebieden die een gemiddelde jaarlijkse neerslag van minder dan 250 mm krijgen of gebieden waarin meer water verloren gaat dan er als neerslag valt.

Wereldkaart van woestijnen. Verspreiding van niet-polair droog land. Bron: USGS.

Er zijn verschillende types woestijnen:

Woestijnen op lage breedtegraden (subtropisch)
- tengevolge van het wereldwijde luchtcirculatiepatroon ↓ ↑
  
  De warme tropen vormen een band rond de evenaar, waar de tropische hitte stijgende, instabiele lucht genereert. Bij het stijgen condenseert de lucht het vocht dat uit tropische zeeën en bossen verdampt is en produceert de zware stortbuien die de natte tropen kenmerken. Terwijl de lucht zich van de evenaar weg verplaatst op grote hoogtes, koelt de lucht weer af en begint uiteindelijk te dalen naar de middenbreedtegraden, zo'n 3.000 km verwijderd van de evenaar zowel in het noorden als zuiden. De luchtmassa's warmen op bij het dalen en daar ze hun vocht verloren hebben bij het stijgen in de tropen, worden ze extreem droog.
- gekenmerkt door weinig regen, grote verdamping, helder luchten
- woestijnen van Australië, Sahara en Zuidelijk Afrika
Continentale woestijnen
- komen voor op hoogvlaktes in het continentale binnenland ↓ ↑
  
  Het meeste water in de atmosfeer is uiteindelijk afkomstig van verdamping uit de zeeën. Het land dichter bij de zee krijgt vaak een groter deel van dit uit de oceaan afkomstige water en naarmate lucht zich landinwaarts verplaatst, raakt het water uitgeput en vermindert de neerslag. Regio's die diep binnenin een continent liggen kunnen woestijnen worden, gewoon omdat de luchtstromen die deze regio's bereiken al grote afstanden over land hebben afgelegd en het meeste vocht dat ze oorspronkelijk bevatten verloren hebben.
- gekenmerkt door warme zomers, koude winters
- de Gobi- en Taklimakanwoestijnen (Oost-Azië), de Centraal-Australische woestijn, het Grote Bekken (Noord-Amerika), de Monte-woestijn (Zuid-Amerika)
Kustwoestijnen
- komen voor bij opwellingen van diepe oceaanwateren langs de kust ↓ ↑
  
  Langsheen de kusten die bij oceaanopwellingen gelegen zijn hebben typische kustwoestijnen de neiging zich te ontwikkelen, en vormen zo enkele van de droogste ecosystemen op aarde. Het opwellen van diep, koud oceaanwater, gedreven door de kuststromen van de oceaan, wekken zeer droge condities landinwaarts op. Dit type woestijn kan men aantreffen in de westelijke aan zee grenzende gebieden van het Afrikaanse en Amerikaanse continent.
- gekenmerkt door weinig regen, extreme droogte, avondmist
- Atacama-woestijn (Chili), Namibwoestijn (West-Afrika), Baja California-woestijn (V.S.A.), woestijn aan de Atlantische kust van Marokko
Regenschaduwwoestijnen
- komen landinwaarts voor door bergketens langs de kust ranges ↓ ↑
  
  Woestijnen komen voor aan de lijzijde van bergketens die verstoken zijn van door de oceaan gegenereerd vocht.
- gekenmerkt door weinig regen, grote verdamping, helder luchten
- Sierra Nevada, Cascades, Himalayas, Andesgeberte
Polaire woestijnen
- zijn het gevolg van dalende koude, droge lucht en worden vaak geassocieerd met veel sneeuw en ijs
- Groenland, Antartica

Weet je welke de 2 grootste woestijnen van de wereld zijn? ↓

En welke zijn de 2 oudste woestijnen? ↓

De Namibwoestijn. Foto: Julien Fauqueur.

Wat is woestijnvorming?

Woestijnvorming is de achteruitgang van de productiviteit van steppen. Dit wereldwijd probleem is het gevolg van menselijke activiteiten en klimaatschommelingen.

Steppegebieden bedekken 40% van het landoppervlak van de wereld en lopen het meeste risico om in woestijnen te veranderen.

De huidige woestijnvorming vindt wereldwijd veel sneller plaats dan vroeger en is doorgaans het gevolg van de behoeften van toegenomen bevolkingen die zich op het land vestigen om gewassen te telen en dieren te laten grazen.

Wat kunnen ruimtevaarttechnologieën hieraan doen?

Satellietbeelden kunnen bodemverslechtering, erosie en verlies van natuurlijke vegetatie belichten en kunnen daarom helpen de verwoestijning van steppen te voorkomen.