2. Αστικοποίηση

Αστικοποίηση και πολιτικές

Η διαδικασία της αστικοποίησης εξελίσσεται πολύ διαφορετικά στον χώρο και στον χρόνο στις βιομηχανικές και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι ευρωπαϊκές πόλεις βίωσαν την πιο έντονη ανάπτυξη στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Τότε η ανάπτυξη οφειλόταν κυρίως στην σταδιακή μετανάστευση του αγροτικού πληθυσμού και λιγότερο στο πλεόνασμα των γεννήσεων στις πόλεις (με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας).

Σήμερα, το πλεόνασμα των γεννήσεων παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στις αναπτυσσόμενες χώρες. Επιπλέον, η ανάπτυξη των πόλεων είναι διπλάσια από ότι στις βιομηχανικές χώρες. Οι περισσότεροι μετανάστες κατευθύνονται στις υποτιθέμενες ελκυστικές πόλεις, στις οποίες σε αντίθεση με τις αναδυόμενες ευρωπαϊκές πόλεις του 19ου αιώνα, μόνο ένας μικρός αριθμός θέσεων εργασίας είναι διαθέσιμος.

Τμήμα της Άγκρα, Ινδία. Πηγή: IKONOS Satellite Image provided by GeoEye and Satellite Imaging Corporation

Τμήμα του Μονακό. Πηγή: Google Earth

Η βασική διαφορά με τις μητροπόλεις της Δύσης είναι η δυναμική για ανάπτυξη. Παράλληλα, οι μητροπολιτικές υποδομές στις πόλεις των αναπτυσσόμενων χωρών ήταν, αν και δεν είναι πλέον, προετοιμασμένες για τέτοια εισροή μεταναστών (Bauer et al. 2005, Claaßen 2008).

Όταν μετανάστες με χαμηλή ειδίκευση και εισόδημα μετακινούνται από αγροτικές σε αστικές περιοχές, τότε γίνονται ένα νέο είδος προλεταριάτου που έχει λίγα να χάσει. Οι νεοαφιχθέντες συνωστίζονται σε πολυκατοικίες, σε θλιβερά οικήματα και γεμάτες παραγκουπόλεις, καθώς το απόθεμα των κατοικιών δεν μπορεί να συμβαδίσει με την εισροή των μεταναστών. Οι πόλεις στον αναπτυσσόμενο κόσμο στερούνται, επίσης, την εφαρμογή των πολεοδομικών διατάξεων. Όποια προσπάθεια γίνεται είναι συχνά μικρή και αναποτελεσματική (De Blij, Murphy 2003, Dutt, Noble 2003).

Η αύξηση του πληθυσμού, ιδιαίτερα στον πυρήνα των μεγαλουπόλεων, προέρχεται από τις κατώτερες τάξεις. Αυτό οδηγεί σε μια μόνιμη ενδοαστική διαδικασία συσσώρευσης, η οποία συνοδεύεται από την περιθωριοποίηση του πληθυσμού που ζει σε αυτές τις περιοχές. Οι ανώτερες και μεσαίες τάξεις ωστόσο, προκαλούν προαστιακή ανάπτυξη (Bronger 2004).

Παρόλα αυτά, οι πόλεις έχουν μια αδιάλειπτη ελκυστικότητα. "Ακόμα και όταν οι συνθήκες διαβίωσης στην πόλη είναι χάλια, είναι καλύτερες από αυτές της επαρχίας" (Bauer et al. 2005).

Εργασίες: 1. Εξηγήστε τις βασικές διαφορές της αστικοποίησης στις αναπτυσσόμενες και στις βιομηχανικές χώρες.
2. Εξετάστε κριτικά τις αντιδράσεις των κυβερνήσεων χωρών του Τρίτου Κόσμου στο φαινόμενο της αστυφιλίας (βλέπε πίνακα).