Η Τηλεπισκόπηση στην Πολιτισμική Κληρονομιά

Βενετία, Ιταλία (1/2)

Η Bενετία ιδρύθηκε τον 5ο αιώνα και αποτελείται από 118 μικρά νησιά. Έγινε μια μεγάλη ναυτική δύναμη κατά το 10ο αιώνα. Ολόκληρη η πόλη είναι ένα εξαιρετικό αρχιτεκτονικό αριστούργημα στο οποίο ακόμη και το μικρότερο κτίριο περιλαμβάνει έργα από μερικούς από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του κόσμου, όπως Giorgione, Titian, Tintoretto, Veronese και άλλοι.

Το 1987 το ιστορικό κέντρο της Βενετίας, το σύνολο της λιμνοθάλασσας με εκατοντάδες μικρά νησιά, οι τρεις "πύλες" του, το Lido, Malamocco και Chioggia, οι λεκάνες και οι τρεις περιοχές της αλιείας, αναγράφτηκαν ως Παγκόσμια Κληρονομιά από τη UNESCO.

Σε αυτή την λιμνοθάλασσα που καλύπτει 50.000 km2, η φύση και η ιστορία έχουν συνδεθεί στενά από τον 5ο αιώνα μ.Χ., όταν ο βενετσιάνικος πληθυσμός, για να ξεφύγουν από τις βαρβαρικές επιδρομές, έβρισκαν καταφύγιο στα αμμώδη νησιά του Torcello, Iesolo και Malamocco.

Zoom Sign
Η Πόλη της Βενετίας
Η πόλη της Βενετίας αποτελεί ένα αριστούργημα της ανθρώπινης δημιουργίας, αλλά τώρα απειλείται από το υψηλό επίπεδο του νερού που έρχεται πολύ συχνά στην Βενετία.
Φωτογραφία: Dominique Roger / UNESCO

Οι δεσμοί μεταξύ Βενετίας και του αυτοκράτορα της Ανατολής διευκόλυνε τη δημιουργία της Αυτοκρατορίας της Δαλματίας. Στο τέλος του 10ου αιώνα, όταν η Βενετία ήταν μια ανεξάρτητη σύμμαχος του Βυζαντίου, η πόλη συνέχισε να θεσπίζει ένα δίκτυο εμπορικών θέσεων διαπραγμάτευσης από την άλλη πλευρά της Μεσογείου. Στο πλαίσιο των σταυροφοριών, επίσης ιδρύθηκαν θέσεις συναλλαγών στο Σιδώνα το 1102 και στην Τύρο το 1123. Στο τέλος του 13ου αιώνα, η Βενετία ήταν στην κορυφή της ισχύς της.

Η τουρκική κατάληψη της Κωνσταντινούπολης το 1453 αποτελούσε απειλή για την θαλάσσια εμπορική αυτοκρατορία της Βενετίας. Παρά την πρώτη αποτυχία, η οικονομική ευημερία της πόλης διατηρήθηκε και το αστικό της τοπίο, έλαβε σχήμα κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα. Αυτοί οι προσωρινοί οικισμοί σταδιακά έγιναν μόνιμες, και τα αρχικά καταφύγια των αγροτών και ψαράδων έγιναν ναυτική δύναμη.

Το σχέδιο της Βενετίας αναπτυχθηκε γύρω από την κύρια υδάτινη οδό της, το Μεγάλο Κανάλι, και αποτελείται από ένα συνδυασμό ελικοειδή σχημάτων που ακολουθούν τον ελιγμό της λιμνοθάλασσας καθώς και ευθύγραμμα σχήματα που διαπερνούν σε ορθές γωνίες.



Η καθίζηση λόγω φυσικών και ανθρωπογενών αιτίων αποτέλεσε ένα από τα σοβαρότερα περιβαλλοντικά προβλήματα για τη λιμνοθάλασσα της Βενετίας.

Zoom Sign
Η Βενετία, πλυμμηρισμένη, την νύχτα
Η Βενετία, πλυμμηρισμένη, την νύχτα.
Φωτογραφία: Paolo da Reggio / Wikimedia Commons

Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά στοιχεία, από το παρελθόν η Βενετία βυθίζεται με ρυθμό περίπου 10 cm ανά αιώνα, ως αποτέλεσμα της φυσικής καθίζησης, δηλαδή την άνοδο του επιπέδου του νερού που προκαλείται από πολλαπλασιασμό των δέλτα και συμπίεση των ιζημάτων. Όμως, κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, έχασε επιπλέον 10 με 13 εκατοστά εξαιτίας των γειτονικών βιομηχανιών που είχαν αντλήσει τα υπόγεια ύδατα έξω από το βενετσιάνικο υδροφόρο σύστημα.
Στη δεκαετία του 1970, μετά τη ρύθμιση των υπόγειων υδάτων από την εκμετάλλευση των υδροφόρων συστημάτων, διαπιστώθηκε μια αξιοσημείωτη επιβράδυνση της επαγωγικής καθίζησης στη Marghera (βιομηχανική ζώνη), στο ιστορικό κέντρο της Βενετίας και κατά μήκος των παράκτιων περιοχών. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η καθίζηση του εδάφους είναι ακόμη σε εξέλιξη στο νότιο τμήμα της και στις βόρειες παράκτιες περιοχές και σε περιοχές γύρω από τις ηπειρωτικές περιοχές.

Σε αυτές τις περιοχές τα υπόγεια ύδατα εξάγωνται από τα αρτεσιανά πηγάδια, υπάρχουν παχύτερα και πιο συμπιεστά Ολόκαινα ιζήματα, και η βιολογική οξείδωση του εδάφους λαμβάνει χώρα σε αποκατάστημένες ζώνες.

Η καθίζηση του εδάφους έχει αυξήσει την ευπάθεια και την γεωλογική επικινδυνότητα της περιοχής προκαλώντας πλημμύρες ποταμών, αποσταθεροποίηση των οχθών των ποταμών, τη διείσδυση του θαλασσινού νερού στον υδροφόρο σύστημα, υποβάθμιση των παράκτιων περιοχών με μια γενική υποχώρηση της ακτογραμμής και αύξηση της κλίσης του βυθού κοντά στην ακτογραμμή. Λόγω αυτού του προβλήματος και κατά πάσα πιθανότητα και στην αλλαγή του κλίματος, η συχνότητα των πλημμύρων έχει αυξηθεί κατά τα τελευταία χρόνια: μόνο από τον Σεπτέμβριο του 2000 και τον Μάρτη του 2001, περισσότερες από 40 πλημμύρες έχουν καταγραφεί.